Duitse radioindustrie tussen 1945 en 1950

Dus toch? Wat is jouw bron?

Deze week was ik een paar dagen in Berlijn voor werkzaamheden in het Telefunken-Archief. Van de gelegenheid heb ik gebruik gemaakt ook enige naspeuring te doen naar de hervatting van de productie van radiotoestellen en radiobuizen na WO II in Duitsland.
De situatie is voor het westelijk deel en oostelijk deel van Duitsland wel verschillend.
Het zou te ver voeren alle verzamelde informatie hier weer te geven. Ik volsta met een passage hieronder op te nemen van pagina 175 uit dossier 7272 van het Telefunken-Archief I.2.060 C.



Voor degenen die met Duits niet goed uit de voeten kunnen geef ik hieronder een vertaling van de inhoud.

Terwijl in Berlijn de productie op het werkterrein van Telefunken (radio's, radiobuizen, audioapparatuur en ook zenders) al vanaf 1946/1947 weer op gang kwam, had een systematische productie van buizen en apparaten in het westen om verschillende redenen een langere aanloop nodig.
In de buizenfabriek in Ulm (= W-Duitsland; GV) werden allereerst staalbuizen van het type P2000 gemaakt en de productie daarvan was weer de aanzet voor de productie van de gewone glazen radiobuizen.

Het is dus zeker juist dat in W-Duitsland de activiteiten (van althans Telefunken) later op gang kwamen dan in Oost-Duitsland, maar dat duurde zeker niet tot na 1950.

Groet,

Gidi

De eerste berichten over de VEL11 stammen reeds uit 1946, dus of het nou mocht of niet ze deden het toch.
Uiteindelijk leidde dit toch het vrijgeven van de productie van radiobuizen in 1948 voor West Duitsland.

Groeten,
Paul

Hier nog een aanvulling met enkele voorbeelden van vroege productie van tamelijk dure en luxe apparaten.







De AEG 107WK uit 1947, gemaakt bij AEG Treptow (dus oostDuitsland) in de periode net voor de omschakeling naar staatsbedrijf Fernmeldewerk Treptow/AT. een radio naar weliswaar vooroorlogs ontwerp, maar luxe van uitvoering en voorzien van 2x AD1...

Een AD1 is een buis die sinds 1936 op de markt was, maar ook ons eigen Philips gebruikte in 1947 in vele toestellen deze serie buizen (denk aan de plankradio BX360A)

En wat dachten jullie van de Oostduitse Arnstadt televisie uit 1947?




Ook bepaald geen goedkope of armoedige rommel... :woohoo:

Deze luxe artikelen waren uiteraard bestemd voor de "bonzen" en als herstelbetalingen voor de bezetter, niet voor Jan met de Pet...maar men kon het wel leveren.

Ook Graetz produceerde reeds vanaf 1945 weer behoorlijke radio's in oost (later werd dat Rochlitz)
En vanaf 1946 in west.
Dat het niet altijd kommer en kwel was tussen fabrieken in oost en west bewijst Graetz.
Beide fabrieken produceerden onafhankelijk van elkaar hetzelfde model: de Graetz 65W.
Dat is alleen mogelijk als je informatie deelt wat blijkbaar bij Graetz wel mogelijk was, Graetz en Rochlitz hebben elkaar later ook nimmer dwars gezeten of van fraude beschuldigd.



Graetz in Ostdeutschland:

Das Werk Stern-Radio Rochlitz fertigt ab 1945 wieder Radios (56W, 1946 sicher mit 65W). Offensichtlich beginnt Graetz im Westen 1946 mit den gleichen Geräten, die «Rochlitz» baut. In «Rochlitz» endet die Radioproduktion 1962/63.

Das Werk in Berlin-Treptow produziert ab 1948. Enteignung und Überführung in das Volkseigentum als VEB Graetz Berlin erfolgt 1949.

Ab Februar 1950 erhält das Unternehmen den Namen VEB Fernmeldewerk Berlin-Treptow (RFFT). Erwähnt ist Werk Treptow bzw. Gerät 74GW II in «Das Handwerk», Heft 6 von 1951. In der Saison 1951/52 gibt das Werk in Treptow die Radioproduktion zugunsten fernmeldetechnischer Erzeugnisse auf. Ab Juli 1953 heisst der Betrieb VEB Werk für Signal- und Sicherungstechnik Berlin (WSSB). 1992 übernimmt Siemens den Betrieb in der Elsenstrasse für den Bereich Verkehrstechnik [DRM].

AEG in Ostdeutschland:

Die AEG-Apparatewerke Treptow (AT) beginnen als EAW Elektro-Apparate-Werke Berlin-Treptow ab 1945 u.a. wieder Radios zu produzieren. Vermutlich ist der als AT bezeichnete DKE das erste Seriengerät, später zum AT216GW gewandelt. Mit dem Befehl der Sowjetischen Militäradministration (SMAD) vom 21. Mai 1946 gelangt das Unternehmen - wie 65 andere - unter sowjetische Betriebsleitung und erhält ab 21.10.46 den Status einer SAG (Sowjetische Aktiengesellschaft). Die Firma heisst nun Elektro-Apparate-Werke (EAW) Treptow J.W. Stalin. Obwohl die EAW am 31.12.53 als VEB in das Eigentum der DDR gelangt, behält sie den Zusatz «J.W. Stalin» bis Ende der 50er Jahre bei.

Die Radioproduktion hält EAW gemäss Dr. H. Börner bis 1958/59 aufrecht. AEG hat diesen Komplex 1926/27 als eine Zusammenfassung mehrerer in Berlin dezentral gelegener AEG-Betriebe erbaut und u.a. auf den Fertigungsbändern der Radiofabrik (Raf) die Hausmarke sowie Geräte für Telefunken (z.B. T4, T9, T40) und Siemens hergestellt [DRM/AV 1992]. Oft waren es chassisgleiche Ausführungen wie AEG 77WK und Telefunken 776WK von 1937.

Auch das Röhrenwerk der AEG liegt im Ostteil von Berlin. Daraus entwickelt sich die Gesellschaft Laboratorium, Konstruktions- und Versuchswerk Oberspree (LKVO). Sie zählt 1946 ca. 2000 Beschäftigte. Im Herbst 1946 entsteht daraus das Oberspreewerk (OSW). Die FAO heisst nun Nachrichtentechnische Entwicklung und Fabrikation (NEF). Im Sommer 1946 fasst man die Werke LKVO/OSW und NEF als «Sowjetische Aktiengesellschaft» (SAG) zusammen. Unter SAG laufen Betriebe im Eigentum der sowjetischen Besatzung. Während kurzer Zeit heisst ein Werk bis zur Entlassung in den Status des «Volkseigenen Betriebes» (VEB) auch Werk für Fernmeldewesen (FW, ab 1.5.52 VEB). Nach Ausgliederung gewisser Fertigungen nennt sich die verbleibende Gesellschaft ab 1960 VEB Werk für Fernsehelektronik. Ca. 1990 firmiert dieser Teil zum Werk für Fernsehelektronik GmbH in Berlin-Oberschöneweide. Das Zweigwerk «Friedrichshain» erhält 1952 den Namen VEB-Messelektronik.

Unmittelbar nach Kriegsende aktiviert man in der russ. Besatzungszone (RBZ) den AEG-Zweigbetrieb Köppelsdorf und produziert Radios (3/45GW). Ab 1. Mai 1952 erhält dieser Teil den Namen VEB Stern-Radio Sonneberg. Diese Betriebseinheit produziert Radios bis 1989/90 (Wende)


In west ging het dus allemaal wat langzamer en kwam de productie later op gang.
Uitzondering was Blaupunkt die in zijn west-Berlijnse vestiging vanaf 1947 simpelweg vele vooroorlogse middenklasse-modellen opnieuw produceerde, bovendien waren de eerste west-Duitse AEG radio's exacte copieën van deze Blaupunkts.

Ook Max Grundig produceerde behoorlijke aantallen radio's vanaf 1947-48.
De overige west-Duitse fabrikanten bouwden voornamelijk noodradio's en volksempfängers.
Het jonge Akkord ging in 1948 van start met de herproductie van de truppenbetreungsempfänger K42 van Nora...een luftwaffe radio...maar dan in vrolijke kleurtjes en zonder swastika.
En men bouwde een volksempfänger in een gezellig houten kastje van liggend model, maar wel met pennenbuizen.


groet,
Jeroen

Beste Tjerk.

Dit weer als vertaling voor de in 1961 de Antifaschistischer Schutzwall gebouwd .

Onder de Berlijnse Muur verstaat men een tot 100 meter brede constructie van opeenvolgende obstakels die van 13 augustus 1961 tot 9 november 1989 West- en Oost-Berlijn van elkaar scheidde. De totale grens rond West-Berlijn was een onderdeel van de Duits-Duitse grens en was 167,8 km lang, waarvan 45,1 km werd gevormd door de Berlijnse Muur. De Berlijnse Muur was het bekendste symbool van de Koude Oorlog en de deling van Duitsland.

Blijkt uit alles productie in Oost Duitsland waar Rusland het voor het zeggen had .

Maar goed verder mijn dank aan Jeroen die met de verlossende woorden kwam.

Met vriendelijke groet Philip.

P.s. Dit voor Jeroen "Ben je wel eens een normaal iemand tegen gekomen en beviel dit ??

Nee Jeroen Helaas.

Mooi verhaal Jeroen! Dat Oost-Duitsland de meeste electronicafabrieken had wist ik niet. Dat van de Republiksflucht wel, tenslotte is daarom in 1961 de Antifaschistischer Schutzwall gebouwd.